Kinderen verdienen sterke scholen: nadruk op lees- en rekenvaardigheid

Als de kwaliteit van ons onderwijs, vooral op de basisschool, daalt gaat dat met name ten koste van leerlingen die reeds door hun thuisomgeving minder kansen krijgen.  Derhalve is het zaak de trend van dalende onderwijsresultaten te stoppen. 

Wat indien je een brief van je gemeente of de belastingdienst  niet kunt lezen? Je het gewone  journaal of zelfs het journaal  in makkelijke taal  niet begrijpt. Of als je niet weet hoe je moet stemmen of een gezondheidsverklaring moet invullen? Of indien je niet een staat bent een heldere brief te schrijven Het is een greep uit de gevolgen wanneer je van school komt en de basisvaardigheden zoals lezen en rekenen niet of niet voldoende hebt ontwikkeld.  Dit is helaas geen zeldzaamheid: uit internationaal onderzoek blijkt dat een op de drie  15 jarigen uit Nederland onvoldoende  leesvaardigheid heeft. En als je niet in staat bent op redelijk niveau te lezen hindert dat je vakken als onder meer aardrijkskunde, geschiedenis en biologie tot je te  nemen. Komt daar ook nog eens een gebrekkige vaardigheid bij wat betreft rekenen dan zijn ook latere vakken als economie, boekhouden & handelswetenschap, natuurkunde en scheikunde moeilijk tot welhaast onmogelijk te volgen. 

Het kan ertoe leiden dat steeds meer mensen minder goed kunnen meekomen in de maatschappij. Dat is niet alleen ingrijpend voor die mensen zelf, maar ook de samenleving als geheel voelt de negatieve effecten van dalende onderwijsresultaten. Aldus onder meer curriculumontwikkelaar Erik Meester van de Radboud Universiteit Nijmegen en wel het Radboud Centrum voor Sociale Wetenschappen. Dit Centrum organiseert een materclass die scholleiders handvatten geeft om hun onderwijs te verbeteren. 

Juist kinderen die thuis al minder kansen hebben door hun gezinssituatie of beperkte financiële mogelijkheden zijn kwetsbaar wanneer ze op school niet de juiste dingen leren. Dus draagt een dalende onderwijskwaliteit bij aan een sterkere kansenongelijkheid. 

Natuurlijk heeft naast Meester ook Nar niet de illusie dat goed onderwijs dé oplossing is voor kansenongelijkheid. Daarvoor spelen te veel andere factoren een rol. Wel zijn er genoeg scholen die uitstekende resultaten behalen in wijken waar de kansen niet voor het oprapen liggen. Positieve resultaten ontstaan op de eerste plaats middels een schoolleider die zich richt op een cultuur waar het leerproces van kinderen centraal staat. Maar al te vaak blijkt dat niet het geval. Terwijl dit van levensbelang is voor het opdoen van basisvaardigheden.

Er zijn drie kenmerken van succesvolle scholen: 1. Ze beschikken over een kennisrijk curriculum. 2. Hebben leraren met sterke pedagogisch-didactische vaardigheden. 3. Ze volgen een duidelijk gedragsbeleid.  Dat klinkt logisch, maar er zijn genoeg scholen die niet aan een of meerdere van deze drie kenmerken voldoen. Vaak te grote nadruk op activiteiten en leuke dingen, waardoor vakken als lezen, rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis onvoldoende ruimte krijgen. Ook is het een feit dat Nederlandse schoolklassen een stuk rumoeriger zijn dan  klassen in ons omringende landen. Door duidelijke afspraken te maken en deze consequent na te leven ontstaat de discipline  die nodig is om goed te kunnen leren.  Dat geldt trouwens evenzeer voor sportteams. Het hoeft er in een klaslokaal beslist niet militaristisch aan toe te gaan, maar scholen zijn beslist ook geen hobbycentra. Kinderen komen er om te leren. 

Individuele scholen kunnen veel invloed hebben in het deels oplossen van sociale ongelijkheid. Het is een morele plicht van scholen om die invloed aan te wenden en kinderen de kansen te geven die ze verdienen. Daar doen scholen het allemaal voor.

Tot slot wil Nar aandacht vragen voor deze maand april als de Maand van de Filosofie. In dat kader beveelt hij  twee niet al te dikke, levenswaardige  boekjes van de rond de 90  pagina’s aan, die voor een zalig zonnige prijs van slechts 8 euro per stuk te koop zijn.

Tom-Jan Meeuws, journalist bij NRC: ‘Duidelijkheid’ Een passage daaruit: “Volgens Theodor W.  Adorno, sprekend over rechts-radicalisme, ligt hier een democratische opdracht voor de hele maatschappij. Voor iedereen. Het draait er uiteindelijk om dat de instituties – de politiek, de overheid, de rechtspraak, de media etc.– samen met burgers de moed opbrengen om de democratie te blijven dragen tegenover de dreiging die niet expliciet hoeft te zijn voordat ze zich daadwerkelijk voordoet. Want hoe dingen verdergaan, en de verantwoordelijkheid voor hoe ze verdergaan, dat is in laatste instantie aan ons.“ .

Tommy Wieringa, schrijver: ‘Optimisme zonder hoop’  Ook hieruit een passage: “In tegenstelling tot het begin van deze eeuw is het haast onmogelijk om nu nog een nieuwsbericht te lezen dat niet zijdelings of direct over de klimaatcatastrofe gaat, het is een dreunende herhaling  van steeds hetzelfde.“ 

S.F. Nar