Tatort spannend wordt het in Duitsland
Op 23 februari van dit jaar zijn er vervroegde verkiezingen in Duitsland. Het nerveuze aftellen naar zondag 23 februari is begonnen. Ruim 60 miljoen oosterburen kiezen de komende zondag een nieuw parlement. Veel staat daarbij op het spel. De wens voor stabiel regeren lijkt voorbij, veel Duitsers willen nu vooral verandering. De volgende politieke sterren dingen naar de hand van de kiezer: 1. Friedrich Merz (CDU/CSU), 2. Olav Scholz (SPD), 3. Robert Habek en Annalena Baerbock (Bündnis 90 en Grünen), 4. Alice Weidel (AfD), 5. Heidi Reichinnek en Jan van Aken (Die Linke), 6. Sahra Wagenknecht (BSW) en 7. Christian Lindner (FDP). De laatste polls geven als voorspellingen de volgende percentages stemmen aan deze zeven partijen: 1. 32% ; 2. 14%. 3. 14 % 4. 21% 5. 6 % 6. 4.5 % 7. 4%. Let wel: partijen die minder dan 5% scoren krijgen geen zetel in de Bundestag. Belangrijkste thema’s zijn asiel en migratie, de kwakkelende economie, het pensioenstelsel, de oorlog in de Oekraïne en de EU. Een coalitie tussen CDU/CSU en SPD lijkt uiteindelijk het meest voor de hand te liggen.
Onlangs was er veel ophef. De traditioneel grote middenpartij CDU/CSU doorbrak in de aanloop naar de verkiezingen een formele afspraak. Om een pakket strengere asielmaatregelen in te voeren zocht deze partij steun bij het rechts-populistische AfD (Alternatieve für Deutschland), terwijl de grote partijen jaren geleden reeds besloten hadden om deze zeer omstreden partij door middel van een zogeheten ‘Brandmauer’ te negeren. Met die toenadering, door Merz vooral bedoeld om stemmen weg te halen bij de AfD en de andere partijen te dwingen stelling te nemen inzake migratie, heeft de politieke situatie in Duitsland verder op scherp gezet.
In diverse Duitse steden zijn vervolgens bezorgde groepen mensen op straat op gegaan om tegen deze vermeende samenwerking tussen CDU/CSU en de AfD te protesteren. Dit terwijl er ook steeds meer Duitsers zijn die zich (flinke) zorgen maken om hun veiligheid. Je kunt gerust stellen dat de verkiezingsstrijd inmiddels het kookpunt nadert. De toon wordt steeds harder.
Die zorgen om veiligheid staan niet op zich. Deze zijn het gevolg van een reeks terroristische aanslagen, die Duitsland al ruim twee jaar teisteren. In december 2024 was er een aanslag op een kerstmarkt in Magdeburg, gevolgd in januari door een dodelijke steekpartij in Aschaffenburg en in deze maand door een aanrijding op een mensenmassa in München. Veel van die aanslagen hadden een belangrijk ‘detail’ gemeen: de daders hebben een migratieachtergrond. Dat bevestigt voor de AfD dat er een strenger asielbeleid- en migratiebereid moet komen, in zeer extreme mate zelfs. De CDU is daar, in mindere mate, ook voorstander van, doch is volgens de andere partijen te ver gegaan om de steun van de AfD te zoeken. Dit heeft geleid tot vele persoonlijke verwijten over en weer, met als belangrijkste boodschap dat de CDU niet meer te vertrouwen is. De felheid waarmee politici sindsdien elkaar bejegenen, is in het Duitse debat ongekend. Normaal gesproken heerst er een beschaafde politieke cultuur, gericht op inhoud en beslist niet op de persoon. De harde toon van heden baart vele politici zorgen. Zij vrezen dat er na de verkiezingen eerst tijd nodig is om de onderlinge relaties te lijmen.
De Duitse economie krimpt al vele jaren. Vooral de Duitse auto-industrie heeft het zwaar. Veel banen staan op de tocht. Wat opvalt is dat de AfD de discussie over de economie naar het migratiedebat trekt. Dat doen ze door te stellen dat de economische krimp mede het gevolg is van het grote aantal binnengekomen laagopgeleide migranten, terwijl Duistland juist hoogopgeleide expats nodig zou hebben. Op die manier slaagt de AfD erin dat asiel en migratie het hoofdthema van de verkiezingen blijft.
Ook voor ons land zijn deze verkiezingen belangrijk en spannend. De afgelopen jaren hebben Duitsland en Nederland vooral op Europees niveau succesvol samengewerkt, met name dankzij de goede verstandhouding tussen de voormalige Duitse bondskanselier Angela Merkel en de toenmalig Nederlandse minister-president Mark Rutte. Zij hadden diverse gedeelde belangen, interesses en motieven. Of zo’n samenwerking in de toekomst kan worden voortgezet hangt af van waar de nieuwe Duitse regering de prioriteiten stelt. Daarnaast is Duitsland als belangrijkste handelspartner van invloed op de Nederlandse economie. Jullie kennen ongetwijfeld de veelgehoorde uitspraak: ”Wanneer Duitsland hoest, is Nederland verkouden.” Zeker nu met de krimpende economie van onze oosterburen is het voor ons land enorm belangrijk wat straks het economisch beleid wordt van de nieuwe Duitse regering.
In de tijd van Merkel hadden veel Duitsers behoefte aan stabiliteit. En die kon Merkel bieden. Zij werd niet voor niets liefkozend ‘Mutti Merkel’ genoemd. Die wens lijkt voorbij. Duitsers willen nu verandering. Uit onderzoek blijkt dat heel opmerkelijk de vorige coalitie van SPD, de Grünen en de FDP twee-derde van hun voornemens heeft doorgevoerd, doch dat het hen niet gelukt is om die resultaten over te brengen op hun burgers. De CDU/CSU beweert dat zij nog steeds niet wil samenwerken met de AfD, maar het wordt interessant of zij het vertrouwen bij de kiezers en de andere partijen kan terugwinnen. Daarnaast wordt het de vraag of en hoe dicht de AfD bij de traditionele partijen als de CDU/CSU en de SPD komt. Ga zondagavond 23 februari maar eens met de nodige interesse naar de Duitse televisiezenders kijken voor uitslagen en commentaren. Net zo spannend als een aflevering van Tatort.
S.F. Nar
