Verbanden tussen Oorlogsmuseum Overloon en de Boekenweek
Op maandagochtend 17 maart bezocht Nar het Oorlogsmuseum te Overloon. Het was volgens een van zijn twee nazaten al te lang geleden dat beiden dit museum met een bezoek de aandacht hadden geven die het verdient. Juist nu. Juist in deze tijd. Van 2025 terug naar 1945. Van mei 1940 naar mei 1945. Maar eveneens een kijk op de jaren 20 en 30 met de democratische opkomst van ene Aldolf Hitler, gezegend met een groot retorische talent en zijn partij NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij), opgericht in 1920, die zich kenmerkte door extreem nationalisme en antisemitisme.
Dit museum in de gemeente Land van Cuijk hanteert al vele jaren de slogan: “Oorlog hoort in een museum.” Zou je zeggen en zeker wensen, al is helaas de bittere realiteit anders. Heel anders. We waren zeker niet de enigen die op deze ochtend op ontdekkingsreis terug in de tijd gingen: 80 tot 85 zelfs 100 jaar geleden. Aan de rand van het park waren drie bussen gesitueerd. Drie schoolklassen levenslustige middelbare scholieren gewapend met info- en opdrachtmateriaal en hun mobieltjes om modern historische informatie al scannend naar boven te halen over WO ll uit vooral Nederland.
Het is dinsdagmiddag 18 maart. Na een bezoek aan supermarkt ahah voor voedsel en drank voor het totale lichaam begeeft Nar zich naar de overkant waar de toko van MM (Meester Martin) voor broodnodig hersenvoer verlangend wacht, want het is de negentigste Boekenweek, die duurt tot en met zondag 23 maart. Bij besteding van minstens 15 keer 1 euro ontvangt elke bezoeker het boekje ‘De Krater’ van Gerwin van der Werf. Gratis. En uiteraard laat Nar het Boekenweekessay hèhè van Paulien Cornelisse niet liggen. Het is dat jullie Nar al een Museumjaarkaart heeft, anders zou hij zondag 23 maart ook nog als een kunstzinnige vorst ontvangen kunnen worden in een of ander museum. Om niet. Nar hoef je al lang niet meer te overtuigen van de kracht, de pracht en de macht van lezen. Anderen zullen volgen. Misschien niet vandaag. Wellicht morgen. Anders overmorgen. Beslist.
Begin nog die middag meteen met wat te bladeren en te lezen in het gekochte boek: “De gedichtenapotheek” samengesteld door Philip Huff.
Ik neem als literair hersenkoekje het gedicht “Je hebt me alleen gelaten” van Hans Lodeizen tot me:
‘je hebt me alleen gelaten/ maar ik heb het je al vergeven
want ik weet dat je nog ergens bent/ vannacht nog, toen ik door de stad/ dwaalde, zag ik je silhouet in het glas/ van een badkamer
en gisteren hoorde ik je in het bos lachen/ zie je, ik weet dat je er nog bent
laatst reed je me voorbij met vier/ andere mensen in een oude auto/ en ofschoon jij de enige was die/ niet omkeek, wist ik toch dat jij/ de enige was die mij herkende de enige/ die zonder mij niet kan leven
en ik heb geglimlacht’
Het Oorlogsmuseum liet ons op interactieve wijze de enorme impact zien van de Tweede Wereldoorlog: stil staan bij het verzet, D-day, de Holocaust en natuurlijk de bevrijding. Verder de imponerende beleving over de invasie in Normandië middels D-Dex op 6 juni 1944. Een inlevende en unieke omgeving met audio, video, decors, special effects en collectiestukken. Een enorme hal met over de 150 voer- vaar- en vliegtuigen. En niet te vergeten persoonlijke verhalen. En zoveel meer om te lezen.
Zoals Mein Kampf: Hitler zet in dit boek uiteen dat Duitsland veel meer ruimte nodig heeft en daar recht op heeft, en dat het arische ras superieur is ten opzichte van het Joodse volk. Het boek, waarvan er miljoenen zijn gedrukt, verschijnt ook in een hele speciale uitgave, alleen bedoeld voor politieke kopstukken, die het boek van Hitler persoonlijk krijgen. In het museum staat het exemplaar voor Arthur Seijss-Inquart (1892-1946), Oostenrijks jurist en nazi-politicus. Ontwikkelde zich tot Rijkscommissaris van Nederland (mei 1940-mei 1945). Wie van de huidige autoritaire, a-democratische en a-rechtstatelijke wereldleiders heeft dit boek in het nachtkastje liggen om inspiratie op te doen?
En tenslotte lazen wij van Arnolda Huizinga-Sannes in haar dagboek d.d. 16 april 1945, geschreven vanuit Nederland voor haar dochter in Zuid- Afrika:
“O Tootje, liefste kind! Het is een feit geworden: Wij zijn bevrijd! Verlost van de Tyrannie!. We durven weer spreken; we toonen onze vaderlandsliefde weer; we hoeven niets meer te verbergen. Dit dagboek, dat ik overal mee heensleepte, in de schuilkelder, in het vluchttaschje, dat ik nooit uit handen gaf – nu kan ik het openlijk laten liggen.’ Schrijven in je moerstaal. Op vele plekken ter wereld wordt er nu bijna wanhopig verlangt naar bevrijding, vrede en vrijheid.
S.F. Nar
