Waarom dromen we? Over bijvoorbeeld Donald Trump
Reeds eeuwenlang is het waarom we dromen een (groot) mysterie. In Californië hebben wetenschappers een mogelijk antwoord gevonden. Dromen zouden door de hersenen een wijze zijn om zichzelf te beschermen. Stel voor dat je naakt bij een theatervoorstelling verschijnt, of dat je al jouw tanden en kiezen verliest of live aanwezig bent bij de tweede inauguratie van Donald Trump als journalist van een kritische krant. Deze scenario’s lijken wellicht absurd terwijl je wakker bent, doch behoren tot de verrassende mogelijkheden in je dromen.
Waarom verzinnen onze hersenen elke nacht deze bizarre verhalen? Om deze vraag te beantwoorden moeten we blijkbaar een fundamenteel principe van de hersenen begrijpen en wel plasticiteit. De hersenen passen zich voortdurend aan onze ervaringen aan – ze organiseren, herstructureren en verbinden zich steeds opnieuw om ons gedrag en denken te ondersteunen. Plasticiteit maakt leren en ontwikkeling mogelijk. Doch er zit eveneens een nadeel aan vast: als we een bepaald deel van onze hersenen niet voldoende gebruiken, wordt het uiteindelijk overgenomen door een andere functie. Zelfs de delen van de hersenen die zintuiglijke informatie verwerken, zoals horen, zien of ruiken, kunnen worden overgenomen door deze herstructurering.
Als een zintuig zoals het zicht niet meer werkt – bijvoorbeeld wanneer een mens blind is geworden – zal het in toenemende mate worden overgenomen door een ander zintuig zoals het gehoor. Dit verklaart waarom een blind mens vaak opmerkelijk goede gehoorcapaciteit heeft.
De reorganisatie van de hersenen kan verrassend snel gaan. In een experiment werden deelnemers geblinddoekt. Zonder visuele input duurde het slechts 45 minuten voordat het visuele systeem tekenen vertoonde van overname door een andere functie. Dit effect keerde onmiddellijk om toen de deelnemers hun blinddoek afdeden. Volgens de twee onderzoekers, Eagleman en Vaughn wijst deze kwetsbaarheid van ons visuele systeem ons op een probleem: door de rotatie van de aarde brengen we 12 uur per etmaal in volledige duisternis door. Terwijl de nacht geen invloed heeft op ons vermogen om te ruiken, voelen of horen, maakt het onze visuele zintuigen in wezen nutteloos. Het gevolg: het visuele systeem loopt een groot risico vervangen te worden.
De levendige beelden die wij in onze dromen zien, dienen een belangrijk doel: dromen zorgen ervoor dat onze visuele zintuigen weer actief worden, zelfs als het donker is. Zo kunnen ze zich beschermen tegen overname door een andere functie. Bewijs voor deze theorie komt van andere situaties waarin het visuele systeem weinig tot geen input krijgt.
Criminelen die gestraft worden met eenzame opsluiting – waarbij ze dagen tot weken in bijna volledige duisternis moeten doorbrengen – melden dat ze hallucineren over levendige scenes die zich voor hen afspelen. Hetzelfde soort visioenen wordt ervaren in zogenaamde sensorische deprivatietanks – cabines waarin mensen in zout water kunnen drijven, omgeven door volledige duisternis. Deze hallucinaties zouden net als dromen kunnen ontstaan door hetzelfde mechanisme: de hersenen blijven actief wanneer externe visuele input ontbreekt.
Ander bewijs komt voort uit een direct verband tussen hersenplasticiteit en dromen: als de hersenplasticiteit afneemt met leeftijd, neemt ook de hoeveelheid tijd die we dromen af. Als we kijken naar andere diersoorten, zien we dat degene met meer plastische hersenen meer dromen.
Dus waarom dromen wij? Dromen kunnen een rol spelen in het behoud van het visuele systeem van onze hersenen. Dit doen ze door het visuele systeem actief te houden tijdens lange uren van duisternis, waardoor visuele functies beschermd worden tegen overname door andere hersenfuncties. De volgende keer dat je wakker wordt van een bizarre droom, denk er dan aan: het kan de truc van je hersenen zijn om je zicht scherp te houden, zelfs als het licht uit is.
Nar droomde op woensdagochtend 22 januari van deze week over de inaugurale speech van Donald Trump van maandag 20-01-2025. Hij zag en hoorde Trump gepassioneerd pleiten voor Moeder Aarde weer op de eerste plaats; De natuur onmiddellijk centraal; Naar olie en gas boren op een duidelijk nog lager pitje; Grotere inzet voor het Klimaatakkoord van Parijs en de WHO; Laat immigranten tot de USA komen op zoek naar vrijheid, geluk en vrede; De rijken bekommeren zich wezenlijk om de armen; ‘Ik ben een vredesstichter en verbinder‘ en tenslotte: Er breekt een Gouden Eeuw aan voor Planeet Aarde.
Doch op moment werd jullie Nar wakker…….Met schrik zelfs, want hopelijk is dit keer zijn droom geen bedrog.
S.F. Nar
